Αρχαία Ελληνικά Παιχνίδια
7ο Μέρος, Παιχνίδια Τύχης
Με μεγάλη χαρά ανακαλύψαμε την ιστοσελίδα www.ancientgreektoys.gr με διακριτικό τίτλο Αρχαία Ελληνικά Παιχνίδια - Εταιρεία μελέτης αρχαίων και εκπαιδευτικών παιχνιδιών.
Σε μια σειρά από 7 άρθρα θα σας παρουσιάσουμε και τις 7 κατηγορίες όπου οι ερευνητές και δημιουργοί της σελίδας έχουν χωρίσει τα παιχνίδια.
Σε αυτό το έβδομο άρθρο θα σας παρουσιάσουμε τα Παιχνίδια Τύχης όπου είναι και το τελευταίο άρθρο της σειράς.
Σε μια σειρά από 7 άρθρα θα σας παρουσιάσουμε και τις 7 κατηγορίες όπου οι ερευνητές και δημιουργοί της σελίδας έχουν χωρίσει τα παιχνίδια.
Σε αυτό το έβδομο άρθρο θα σας παρουσιάσουμε τα Παιχνίδια Τύχης όπου είναι και το τελευταίο άρθρο της σειράς.
Διαβάστε κάνοντας κλικ απάνω στο 1ο Μέρος στο 2ο Μέρος στο 3ο Μέρος στο 4ο Μέρος στο 5ο Μέρος και στο 6 μέρος για τα προηγούμενα.
Πύργος
Η ονομασία πύργος (ή πυργίον), που είναι αυτή που επικρατεί κατά την αρχαιοελληνική περίοδο, καθώς και διάφορες άλλες ρωμαϊκές ονομασίες (phimus, pyrgus, turricula, frutillus), αφορούν ουσιαστικά ένα αντικείμενο, με τη βοήθεια του οποίου έριχναν τα ζάρια σε διάφορα παιχνίδια.
Η μεγάλη ποικιλία των ονομασιών του περί ου ο λόγος αντικειμένου δείχνει αφενός την εκτεταμένη χρήση του, παρά το γεγονός ότι το ίδιο δεν ήταν παιχνίδι αυτό καθαυτό, αλλά συνοδευτικό ενός άλλου παιχνιδιού, και αφετέρου ότι η ποικιλία αυτή αντιστοιχούσε στην ποικιλία των σχημάτων που του έδιναν. Σήμερα δεν συναντάται η χρήση του πύργου σε παιχνίδια κυβείας, σε αντίθεση με το κύπελλο. Πρόκειται για ένα απλό, οποιοδήποτε κύπελλο, χωρίς να αποδίδεται με κάποια χαρακτηριστική ονομασία.
Στην φωτογραφία παραπάνω βλέπουμε Μπρούτζινος πύργος από το Κουστούλ. Βρίσκεται στην Βόννη, στο Ομοσπονδιακό Μουσείο Ρηνανία
Η ονομασία πύργος (ή πυργίον), που είναι αυτή που επικρατεί κατά την αρχαιοελληνική περίοδο, καθώς και διάφορες άλλες ρωμαϊκές ονομασίες (phimus, pyrgus, turricula, frutillus), αφορούν ουσιαστικά ένα αντικείμενο, με τη βοήθεια του οποίου έριχναν τα ζάρια σε διάφορα παιχνίδια.
Η μεγάλη ποικιλία των ονομασιών του περί ου ο λόγος αντικειμένου δείχνει αφενός την εκτεταμένη χρήση του, παρά το γεγονός ότι το ίδιο δεν ήταν παιχνίδι αυτό καθαυτό, αλλά συνοδευτικό ενός άλλου παιχνιδιού, και αφετέρου ότι η ποικιλία αυτή αντιστοιχούσε στην ποικιλία των σχημάτων που του έδιναν. Σήμερα δεν συναντάται η χρήση του πύργου σε παιχνίδια κυβείας, σε αντίθεση με το κύπελλο. Πρόκειται για ένα απλό, οποιοδήποτε κύπελλο, χωρίς να αποδίδεται με κάποια χαρακτηριστική ονομασία.
Στην φωτογραφία παραπάνω βλέπουμε Μπρούτζινος πύργος από το Κουστούλ. Βρίσκεται στην Βόννη, στο Ομοσπονδιακό Μουσείο Ρηνανία
Πλειστοβολίνδα
Η ονομασία του παιχνιδιού σημαίνει πολλές (πλείστες) ριξιές (βολές), άρα ήταν ένα παιχνίδι κυβείας, στο οποίο νικητής ήταν αυτός που έφερνε τις καλύτερες ζαριές, όπου είχαν συμφωνήσει από πριν πόσες βολές θα έκανε ο κάθε παίκτης. Παιζόταν με τρία ζάρια (κύβους), αφού όπως γνωρίζουμε από διάφορες πηγές, οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν τα παιχνίδια κυβείας με τρία ζάρια, ενώ η συνήθεια να παίζουν με δύο ήταν Ρωμαϊκή.
Το χειρότερο άθροισμα που μπορούσαν να φέρουν ήταν το 3, ενώ το καλύτερο , τρία εξάρια, δηλαδή 18, από όπου επικράτησε και η έκφραση «τρις έξ», που σήμαινε αναπάντεχη εύνοια της τύχης. Η συνήθεια να παίζουν με δύο ζάρια δεν είναι ελληνική αλλά ρωμαϊκή και επικράτησε τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, οπότε μέσω Βυζαντίου έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Ποτέ δεν έριχναν τα ζάρια με το χέρι, γιατί φοβόντουσαν κάποια ατασθαλία από τον παίχτη. Στην αρχαία Ελλάδα τα έριχναν αφού πρώτα τα ανακινούσαν, σ’ ένα μικρό δοχείο, το κήθιον, το οποίο στην συνέχεια άλλαξε μορφή και καθιερώθηκε ως πυργίον ή πύργος. Αφού τα κουνούσαν μέσα στο κήθιον, τα έριχναν πάνω σε ένα πίνακα, μία τάβλα, αν και δεν ήταν πάντα απαραίτητο.
Η ονομασία του παιχνιδιού σημαίνει πολλές (πλείστες) ριξιές (βολές), άρα ήταν ένα παιχνίδι κυβείας, στο οποίο νικητής ήταν αυτός που έφερνε τις καλύτερες ζαριές, όπου είχαν συμφωνήσει από πριν πόσες βολές θα έκανε ο κάθε παίκτης. Παιζόταν με τρία ζάρια (κύβους), αφού όπως γνωρίζουμε από διάφορες πηγές, οι αρχαίοι Έλληνες έπαιζαν τα παιχνίδια κυβείας με τρία ζάρια, ενώ η συνήθεια να παίζουν με δύο ήταν Ρωμαϊκή.
Το χειρότερο άθροισμα που μπορούσαν να φέρουν ήταν το 3, ενώ το καλύτερο , τρία εξάρια, δηλαδή 18, από όπου επικράτησε και η έκφραση «τρις έξ», που σήμαινε αναπάντεχη εύνοια της τύχης. Η συνήθεια να παίζουν με δύο ζάρια δεν είναι ελληνική αλλά ρωμαϊκή και επικράτησε τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, οπότε μέσω Βυζαντίου έφτασε μέχρι τις μέρες μας. Ποτέ δεν έριχναν τα ζάρια με το χέρι, γιατί φοβόντουσαν κάποια ατασθαλία από τον παίχτη. Στην αρχαία Ελλάδα τα έριχναν αφού πρώτα τα ανακινούσαν, σ’ ένα μικρό δοχείο, το κήθιον, το οποίο στην συνέχεια άλλαξε μορφή και καθιερώθηκε ως πυργίον ή πύργος. Αφού τα κουνούσαν μέσα στο κήθιον, τα έριχναν πάνω σε ένα πίνακα, μία τάβλα, αν και δεν ήταν πάντα απαραίτητο.
Κύβοι - Ζάρια
Η κυβεία, το παιχνίδι με τους κύβους, τα γνωστά σ’ εμάς ζάρια, αλλά και η κυβομαντεία (τεχνική μαντείας με ζάρια), φαίνεται πως ήταν σε χρήση τουλάχιστον από την εποχή του Τρωικού Πολέμου, αφού ο Παλαμήδης, σύμφωνα με τις πηγές, επινόησε τον κύβο και τα αντίστοιχα παιχνίδια την εποχή του Τρωικού πολέμου.
Στην αρχαία Ελλάδα και την Αίγυπτο, όπου έχουμε στοιχεία για την χρήση της για περισσότερα από 3500 χρόνια πίσω, αλλά και αλλού , χρησιμοποιούνται αντικείμενα από κόκαλο, ξύλο, ελεφαντόδοντο, διάφορα μέταλλα ακόμη και χρυσό, με αρκετές διαφορές στον αριθμό και το σχήμα των πλευρών τους αλλά και στην χρήση τους, αφού για παράδειγμα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ζάρια με οκτώ πλευρές, οι Ρωμαίοι είχαν, εκτός των κλασικών, και ζάρια με δώδεκα ή δεκαοκτώ πλευρές και ανθρωπόμορφα, οι Έλληνες είχαν ζάρια έξι πλευρών, στο Μεσαίωνα είχαν δωδεκάεδρα, στην Κίνα δύο πλευρές κλπ.
Η κυβεία, το παιχνίδι με τους κύβους, τα γνωστά σ’ εμάς ζάρια, αλλά και η κυβομαντεία (τεχνική μαντείας με ζάρια), φαίνεται πως ήταν σε χρήση τουλάχιστον από την εποχή του Τρωικού Πολέμου, αφού ο Παλαμήδης, σύμφωνα με τις πηγές, επινόησε τον κύβο και τα αντίστοιχα παιχνίδια την εποχή του Τρωικού πολέμου.
Στην αρχαία Ελλάδα και την Αίγυπτο, όπου έχουμε στοιχεία για την χρήση της για περισσότερα από 3500 χρόνια πίσω, αλλά και αλλού , χρησιμοποιούνται αντικείμενα από κόκαλο, ξύλο, ελεφαντόδοντο, διάφορα μέταλλα ακόμη και χρυσό, με αρκετές διαφορές στον αριθμό και το σχήμα των πλευρών τους αλλά και στην χρήση τους, αφού για παράδειγμα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν ζάρια με οκτώ πλευρές, οι Ρωμαίοι είχαν, εκτός των κλασικών, και ζάρια με δώδεκα ή δεκαοκτώ πλευρές και ανθρωπόμορφα, οι Έλληνες είχαν ζάρια έξι πλευρών, στο Μεσαίωνα είχαν δωδεκάεδρα, στην Κίνα δύο πλευρές κλπ.
Κλείνοντας το έβδομο και τελευταίο άρθρο αυτής της σειράς θα ήθελα να σας αναφέρω πως οι καταπληκτικές φωτογραφίες είναι του κ. Χ.Δ. Λάζου.
Δημοσίευση 04/10/2013 πηγή ancientgreektoys.gr σχόλιο administrator (19:10)